Polska
Starzejemy się
Polska jest jednym z najszybciej starzejących się krajów Europy. Osoby powyżej 65 roku życia w 2030 r. będą stanowić blisko 23%, a w 2050 r. – 33% populacji naszego kraju. (Źródło: GUS1)
Przemoc w rodzinie
- 91 391 – tyle formularzy „Niebieska Karta – A”inicjujących procedurę zgłoszenia przemocy w rodzinie wypełniono w Polsce ogółem w 2020 r. (Źródło: Statystyki MRiPS2)
Przemoc wobec osób starszych i niepełnosprawnych
- 3,6% osób starszych w ostatnich 3 latach doświadczyło przemocy, a 8,5% czuje się zaniedbywanych przez rodzinę. (Źródło: POLSENIOR23)
- 43% Polaków spotkało się w swoim otoczeniu ze zjawiskiem przemocy wobec osób starszych, a blisko 30% ze zjawiskiem przemocy wobec osób z niepełnosprawnością. (Źródło: PAN4)
- Przemoc psychiczna i ekonomiczna to najczęściej dostrzegane przez Polaków formy przemocy wobec osób starszych i niepełnosprawnych. (Źródło: PAN5)
- Najczęściej wskazywane przejawy przemocy wobec osób starszych i niepełnosprawnych to znieważanie, wyzwiska, ośmieszanie, lekceważenie, zastraszanie, szantażowanie, zabieranie/używanie własności osoby starszej bez jej zgody, popychanie, szturchanie, zabieranie pieniędzy. (Źródło: POLSENIOR26)
- Kim są najczęściej…
Osoby odpowiedzialne za przemoc:
- współmałżonek (43%)
- syn (28,6%)
- córka (20%)
Osoby doznające przemocy w rodzinie:
- kobiety (stanowią zdecydowaną większość)
- osoby z niższym wykształceniem,
- w przedziale wieku 65-69 lat,
- mieszkające w środowiskach wiejskich we wschodnim i północnym regionie Polski
(Źródło: POLSENIOR27)
Europa
- W 2050 r. 1/3 populacji europejskiej będzie w wieku 60 i więcej lat.
- 4 mln osób starszych (3%) w Europie doświadcza przemocy, a w przypadku osób z wysokimi potrzebami w zakresie wsparcia i opieki – nawet 25%.
- Około 2500 samobójstw popełnianych przez osoby starsze w Europie jest wynikiem doświadczanej przez nie przemocy.
- Ryzyko przemocy wobec osób starszych rośnie.
Jeśli osoba doświadczająca przemocy
- jest kobietą
- w wieku powyżej 74 r.ż.
- cierpi na demencję
- ma problemy psychiczne, np. cierpi na depresję lub doznała zmiany zachowania w wyniku choroby
- przejawia agresję
Jeśli osoba, która jest jej sprawcą
- jest mężczyzną (zwłaszcza w przypadku przemocy fizycznej),
- ma problemy psychiczne
- przejawia agresję
- jest uzależniona od alkoholu lub narkotyków
- odczuwa silny stres (wypalenie związane z opieką nad osobą starszą/niepełnosprawną)
- ma problemy finansowe, np. jest uzależniona finansowo od osoby, wobec której stosuje przemoc lub zmuszona jest z nią mieszkać
Jeśli zarówno osoba doświadczająca przemocy, jak i jej sprawca:
- mają ograniczone kontakty z otoczeniem
- wieloletnią historię trudnych relacji, w tym także opartych na przemocy (dziedziczenie przemocy)
- nie mają wsparcia społecznego
(Źródło: WHO – Regional Office for Europe8)
Świat
- Co szósta osoba powyżej 60 r. ż. doświadczyła przemocy w 2015 r. = 141 milionów osób na całym świecie.
- Do około 2 miliardów wzrośnie w 2050 r. globalna populacja ludzi w wieku 60 lat i starszych – jeśli odsetek seniorów doświadczających przemocy nie zmniejszy się, w 2050 r. przemoc dotknie ok. 320 mln. ludzi na całym świecie.
- 90% sprawców przemocy wobec osób starszych i niepełnosprawnych to członkowie rodziny.
- 2 na 3 osoby z demencją są krzywdzone. Przemoc wobec osób starszych nie musi wynikać z choroby. Może spotkać każdego.
- Jedynie do 6% przypadków złego traktowania osób po 60 r.ż. jest zgłaszanych odpowiednim służbom.
(Źródło: WHO8)
[1] Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014-2050, GUS.
[2] Sprawozdanie z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałanie Przemocy w Rodzinie na lata 2014 – 2020 w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r.
[3] POLSENIOR2, Wstępne wyniki badania przeprowadzonego w latach 2014-2020, https://polsenior2.gumed.edu.pl/
[4] Przemoc w rodzinie wobec osób starszych i niepełnosprawnych. Raport z badania ogólnopolskiego 2015 r. oraz badania porównawczego z lat 2009-2015, Polska Akademia Nauk.
[5] j. w.
[6] POLSENIOR2, j. w.
[7] j. w.
[8] Światowa Organizacja Zdrowia, dane publikowane na stronach: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/elder-abuse; https://www.who.int/health-topics/elder-abuse#tab=tab_1
